بررسی ژنتیک مقاومت به شته روسی (diuraphis nexia (morduilko)) در لاین های پیشرفته گندم دوروم (triticum turgidum var. durum) *

به منظور مطالعه نحوه توارث مقاومت به شته روسی در گندم دوروم و برآورد اجزای ژنتیکی آن، شش لاین پیشرفته گندم دوروم با سطوح مختلف مقاومت در قالب یک طرح دای آلل 6×6 به صورت یکطرفه تلاقی داده شدند. گیاهچه ها توسط شته روسی به صورت مصنوعی در گلخانه آلوده و صفات کلروز و پیچیدگی برگ به صورت کمی (درصد سطح کلروز و پیچیدگی برگها) یادداشت برداری و تجزیه دای آلل به روش دو و مدل مخلوط b گریفینگ و روش جینکز و هیمن انجام شد. ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای هر دو صفت معنی دار شد که نشانگر نقش توأم اثرهای افزایشی و غیر افزایشی در کنترل این صفات می باشد. تجزیه جینکز و هیمن نشان داد که اثر افزایشی برای کنترل مقاومت در برابر هر دو صفت بیشتر از اثر غیر افزایشی بود و اثر غیر افزایشی ژنی برای کنترل هر دو صفت از نوع غلبه نسبی بود. کنترل صفات کلروز برگ کمتر (مقاومت بیشتر) و پیچیدگی کمتر (مقاومت بیشتر) به ترتیب به صورت غالب و مغلوب بود. وراثت پذیری عمومی و خصوصی برای کلروز برگ به ترتیب 58% و 45% و برای پیچیدگی برگ به ترتیب 86% و 62% برآورد شد که حاکی از بالا بودن بازده انتخاب برای افزایش مقاومت به شته روسی بر اساس صفت پیچیدگی برگ نسبت به صفت کلروز برگ می باشد.